Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın 23.05.2018 tarihli Yükseköğretim Yürütme Kurulu Toplantısı’nda, 2547 Sayılı Kanun’un 2880 Sayılı Kanun’la değişik 7/d-2 maddesi uyarınca, Sağlık Bilimleri Fakültesi bünyesinde Bölümün kurulması uygun görülmüştür.

 

Gerontoloji Nedir?

Gerontoloji yaşlılık ve yaşlanmanın bilimidir. Gerontoloji, yaşlanma süreçlerine müdahale edebilmenin yollarını aramakta olan bilim dallarından bir tanesidir. Yaşlı nüfusunun, toplam nüfusa oranının her geçen gün arttığı dünyada, yaşlıların yalnızca hastalık nedeniyle sağlık bakımı değil aynı zamanda sosyal hayattan izole ve başkalarına bağımlı olmadan yaşamını sürdürülebilmesi için sosyal yönden desteklenmesi gerekmektedir. Gerontoloji multidisipliner, teorik ve uygulamalı bir bilim dalıdır.

Gerontologların Çalışma Alanları

Gerontolojİ Bölümü mezunları hastaneler, klinikler, bakımevleri, fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezleri, bakanlıklar (sağlık, aile ve sosyal politikalar gibi), huzurevleri, aile danışma merkezleri, gündüz bakımevleri, üniversiteler, araştırma merkezleri, yeni hizmet/ürün geliştiren firmalar, sivil toplum kuruluşları, yerel yönetimler ve evde bakım hizmetlerinde çalışmaktadır. Gerontolojide teorik ağırlıklı çalışmalar yapacak bilim insanlarına da ihtiyaç olduğu için, isteyen gerontologlar Yüksek Lisans ve Doktora programlarına katılarak akademik kariyer yapabilirler.

Gerontoloji Bölümü Dersleri

Gerontolojiye Giriş

Psikolojiye Giriş

Sosyal Psikoloji

Psikolojik Yaşlanma Teorileri

Sosyolojik Yaşlanma Teorileri

Biyolojik Yaşlanma Teorileri

Bakım ve Bakıma Muhtaçlık

Yaşlanma Biyolojisi

Gerontolojik Rehabilitasyon

Biyolojik Anti-Aging

Anatomi ve Yaşlılık Fizyolojisi

Yaşlılarda Serbest Zaman

Aktif ve Başarılı Yaşlanma

Yaşlılık Sosyolojisi

Yaşlılık Farmakolojisi

Yaşlılık Planlaması ve Organizasyonu

Sosyal Politika ve Yaşlılık

Yaşlılıkta Eğitim

Sağlık Ekonomisi

Yaşlılık Hastalıkları

Geronteknoloji

Biyoistatistik

Meslek Bilgileri

Meslek Kodu: 2269.13

Meslek Adı: Gerontolog

1. Ana Grubu: Profesyonel Meslek Mensupları
2. Alt Ana Grubu: Sağlık ile İlgili Profesyonel Meslek Mensupları
3. Grubu: Sağlık ile İlgili Diğer Profesyonel Meslek Mensupları

Gereken Minimum Eğitim Düzeyi: Lisans

Ulusal Meslek Standardı Gerontolog Seviye 6

 

Gerontolojinin Kısa Tarihi

Bilimsel Gerontolojinin ilk dönemlerinde (1. Dünya Savaşı sonrası), öncelikle yaşlanmanın biyolojik boyutları incelenmiştir.  2. Dünya Savaşı’nın ardından sosyal ve psikolojik boyutlarının incelenmesine öncelik verilmiştir. Bugün sosyal, psikolojik, biyolojik ve tıbbi perspektiflerin yanı sıra, yaşlanma olgusu aynı zamanda felsefi, kültürel, tarihsel, teolojik ve ekolojik olmak üzere daha pek çok düzlemde araştırılmaktadır Gerontososyoloji, Gerontopsikoloji, Gerontopsikiyatri gibi yeni bilim kolları ortaya da çıkmıştır. Farklı bilim kolları, kendi alanlarında ve kendi yöntemleriyle yaşlanma olgusunu inceleyip açıklamaya çalışmaktadır. Gerontoloji, bu bilgilerden hareket ederek, yaşlanma süreçlerine müdahale edebilmenin yollarını aramaktadır. Bu yüzden bilimler arası bilim dalı olarak kendini tanımlamaktadır.  Gerontolojinin tarihçesiyle ilgili bilgiler Prof. Hans-Werner Wahl (2004) tarafından derlenmiştir (Bkz. Wahl, H.-W. (2004): Entwicklung gerontologischer Forschung, (Pp. 29-48). In A. Kruse & M. Martin (Ed.), Enzyklopädie  der Gerontologie. Bern et. al.: Huber).

Akdeniz Üniversitesi Gerontoloji Bölümü, Prof. Dr. phil. habil. İsmail Tufan’ın kuruculuğunda 2006 yılında YÖK kararıyla Akdeniz Ünivesitesi bünyesinde kurulması, Türkiye’de bilim açısından yeni bir dönemin başlangıcıdır. İlk defa yaşlı, yaşlanma ve yaşlılık, biyolojik-tıbbi sınırlılık kapsamının dışına çekilerek, bunun yanı sıra sosyal ve psikolojik bir olgu olarak kabul edilmiştir. Önümüzdeki dönemlerde bunlara yenilerinin eklenmesiyle yaşlanmanın ekonomi, politika, kültür, tarih, felsefe, teoloji gibi pek çok bilim alanıyla bağlantılarının keşfi de beklenen bir gelişmedir.

Gerontoloji bölümünün kuruluş aşamasına gelinceye kadar 15 yıllık sürenin geçmesi gerekmiştir. 1991’de Berlin’de ve sadece etaplarından birini meydana getiren Gerontoloji bölümünün kurulması, bundan sonraki dönemde bu sürecin hız kazanarak devam edeceği anlamına gelmektedir. Fakat bunun için temel koşulların başında, Gerontolojinin Türkiye’de tanınırlığının arttırılması gelmektedir.

Türkiye’ye 1999 yılında taşıdığımız “gerontolojik süreçte” edindiğimiz deneyimlerden biri de Gerontolojinin kavram ve bilim kolu olarak tanınırlığının uzmanlar arasında bile çok düşük düzeyde kaldığı olmuştur. Doğal olarak bu şu soruyu akla getirmiştir: Mademki bilim camiasında bile Gerontolojinin ne olduğunu söyleyebilecek uzman sayısı Türkiye’de bu denli azdır, o zaman üniversiteye hazırlık yapan gençlerden, Gerontoloji öğrenimi görme ya da görmeme kararını vermeleri nasıl beklenebilir? Amerikalı bilim adamı Metehan’ın dediği gibi “fil” kavramını tanımayan insanların fili görmesi mümkün değildir. Bu yüzden Gerontoloji Türkiye’de tanınır hale gelmelidir.

Gerontoloji Bölümü İçin Tarihi Anlar

Ulusal Sosyal ve Uygulamalı Gerontoloji Derneği’nin Kuruluşu: 2004

1. Uluslararası Sosyal ve Uygulamalı Gerontoloji Sempozyumu: 2005

Bölüm Kuruluşu: 2006

Eğitim ve öğretime başlaması: 2009

İlk Mezun verme: 2013

Gerontologlar Derneği Kuruluşu: 2016

Sağlık Bilimleri Fakültesine Geçiş: 2018

Kamuda ilk istihdam: 21 Kasım 2019

YLYS’ye Gerontoloji Bölümünün eklenmesi: 2019

Logomuz

Bir şeyi tanıtmanın yollarından biri de sembollerden yararlanmaktadır. Bu mantık takip edilerek Akdeniz Üniversitesi Gerontoloji bölümünün bir ambleme ihtiyacının olduğu düşüncesi doğmuştur. Bunun hayata geçirilmesi ise 2001 yılına rastlar. Amblemimiz o yıl tarafımızdan tasarlanmıştır, ama o dönemde Gerontoloji bölümü kurulmadığı için amblem ileride kullanmak üzere bir kenarda tutulmuştur. Daha sonra YÖK mevzuatı şu soruya cevap verebilmek amacıyla incelenmeye başlanmıştır: Acaba YÖK üniversite bölümlerine amblem kullanma konusunda bir yetki veriyor mu ya da buna bir yasak koyuyor mu? Yüksek Öğretim Kurumu mevzuatında bir bölümün amblemi olamaz veya olabilir ibaresine rastlanılmamıştır. Dolayısıyla bu açıdan bağlayıcı bir kural yoktur. Bu da bölümlere, kendilerine ait bir ambleme sahip olma olanağı sunmaktadır. AÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Gerontoloji Bölümü bu olanaktan faydalanıp amblemini patent altına alarak kullanmaya başlamıştır. İlk defa bir bölümün bir amblem kullanması her yenilikte olduğu gibi yadırganıyor olabilir, ama kanımızca bu diğer bölümlere de örnek teşkil eden bir girişim olarak kabul edilmelidir.

AÜ Gerontoloji Bölümünün sarı-kavuniçi fon üzerine oturtulmuş, içinde kuruluş yılı olan “2006” yazan mavi bir laleden oluşan amblemi sırf “tanıtım” amaçlı değildir. Sembollerin dışarından algılanamayan derin anlamlarını da dikkate alarak, amblemimizde bizi motive eden vizyonlarımızı, misyonlarımızı ve etik ideallerimizi de algılıyor, bunları personelimize, öğrencilerimize ve toplum geneline aşılamak istiyoruz. Çünkü sözlü ya da sözsüz davranışlarımızın hepsi, gözlemlenebilen insani eylemlerdir ve pek çok özelliğinin yanı sıra sembolik anlamları olduğu için jestlerden “manidar” sembollere kadar her şeyi yorumlarız. Üzerinde yaşadığımız dünyayı, içinde yaşadığımız toplumu, hedeflere yönelik girişimler ile biçimlendirmeye çalışırken uğraşlarımıza daima sembolik kaliteler biçerek, yorumlarımıza dayanan ufkumuzu genişletmeye çalışırız (Soeffner, 2007, S.166). Bu yüzden Gerontoloji alanındaki çabalarımızı, amaçlarımızı ve ideal oldukları için belki hiçbir zaman erişemeyeceğimiz vizyonlarımızı bize ve başkalarına anımsatabilecek, yeni yorumlarla bireysel ve toplumsal ufkumuzun genişlemesine yardımcı olabilecek girişimlere ve sembollere sadece Gerontoloji de değil, toplum genelinde ihtiyaç olduğuna inanmaktayız.

Logomuz Prof. Dr. phil. habil. İsmail Tufan tarafından hazırlanmış ve üniversitemiz tarafından da ismi tescillenmiştir.

1. Soeffner, H.-G. Sozialwissenschaftliche Hermeneutik, U.Flick, E. von Kardorff & I. Steinke, Qualitative Forschung. Ein Handbuch. 5. Aufl., Reinbek bei Hamburg: Rowohlt, (2007), Pp. 164 – 174.

 

Logoyu Görüntülemek İçin Tıklayınız.